آب بند کننده ها یا کاسه نمدها (Shaft Sealings)
برای جلوگیری از نفوذ کنترل نشده روانکار از گیربکس و یا ورود غبار به داخل گیربکس از قطعه ای به نام کاسه نمد در بین شافت و پوسته استفاده می شود .کاسه نمد قطعه ای متشکل از سه قطعه می باشد که شامل 1) قطعه فلزی کاسه ای شکل 2) نمد یا لاستیک فشرده و 3)فنر می باشد . این قطعه امروزه به شکل یک مجموعه و در سایزها و جنس های مختلف در بازار موجود می باشد .
خرابی کاسه نمدها سهم بزرگی از خرابی ماشین آلات صنعتی را باعث می شود که این سهم حدود 20 الی 60 درصد خرابی های ماشین آلات را شامل می شود . این اتفاق زمانی رخ می دهد که نشتی در این قطعه بیش از اندازه معمول باشد .
جنس کاسه نمدها :
1 - Acrylo nitrile butadine rubber ) NBR ) ضد روغن با محدوده حرارتی پایین ، 30- تا 100 درجه سانتیگراد .این کاسه نمدها بسیار کاربردی می باشند .
2 - NR معمولی
3 - Silicone یا ACM ضد حرارت ، ضد روغن . مصارف بهداشتی ، پزشکی و مواد غذایی . محدوده حرارتی 25- تا 150 درجه سانتیگراد . سیلیکونها در برابر هوازدگی و رطوبت و انواع مختلف روغن بسیار مقاومند .
4 - EPDM ضد اسید و آب شور دریا
5 - NR+PBR ضد سایش
6 - VAITON یا FKM یا ( Poly acrylate rubber ) ضد روغن ، ضد حرارت بالا و مقاوم در برابر عوامل شیمیایی و سایش . محدوده حرارتی 40- تا 250 درجه سانتیگراد
7 - KALREZ ضد روغن ، حرارت ، عوامل شیمیایی و سایش
8 - تفلونی یا PTFE ضد حرارت ، اسید ، سایش ، روغن و عوامل شیمیایی . مصارف بهداشتی ، پزشکی و غذایی .
جنس کاسه نمد ها بسته به نوع مصرف و صنعت مورد نظر متفاوت خواهد بود .
گیربکسهای صنعتی از اجزای اصلی زیر تشکیل شده اند :
1 - پوسته
2 - چرخدنده
3 - شافت
4 - یاتاقانها ( بیرینگ ها )
5 - آببندکننده ها ( سیلینگ )
6 - روانکارها
7 - سایر متعلقات
چرخدنده های معمول در کاربردهای عمومی به شکل زیر طبقه بندی می شوند :
1) چرخدنده های موازی محور : چرخدنده هایی که محور چرخدنده های محرک و متحرک با هم موازی هستند . چرخدنده های ساده ، مارپیچ (Helical) ، جناغی ، داخلی و شانه ای از این نوع می باشند .
2) چرخدنده های متقاطع محور : چرخدنده هایی که محور چرخدنده های محرک و متحرک همدیگر را قطع می کنند . چرخدنده های مخروطی راست دندانه و مخروطی چمان دندانه از این دسته اند .
3) چرخدنده های متنافر محور : محور این نوع چرخدنده ها نه موازیند و نه همدیگر را قطع می کنند بلکه متنافرند .چرخدنده های هیپوئیدی ، حلزونی ، مارپیچ متنافر محور و اسپیروئیدی در این گروهند .
4) چرخدنده های خاص : این نوع چرخدنده ها مورد استفاده کمی دارند و با توجه به شکل دنده ها نامگذاری می شوند .